CHORAŁ GREGORIAŃSKI W POLSCE




     W Polsce chorał gregoriański pojawił się równocześnie z powstaniem miejsc jego wykonywania. Mowa tutaj oczywiście o katedrach w Poznaniu, w Gnieźnie, Wrocławiu, Krakowie i Kołobrzegu, jak też o ośrodkach monastycznych, jak opactwo benedyktynów w Tyńcu. Zachowane są z tego czasu do dzisiaj najstarsze zabytki chorału gregoriańskiego, takie jak Exultet w Sakramentarzu tynieckim z ok. 1060 roku, Pontyfikał krakowski sprzed 1110 roku, Exultet w Ewangeliarzu płockim z ok. 1130 roku. W XII wieku pojawił się w Polsce chorał cysterski (Jędrzejów, Ląd, Łekno). Z XIII wieku pochodzą zabytki chorału franciszkańsko-rzymskiego (Graduał krakowski klarysek, rękopisy starosądeckie, Graduał płocki). Na przełomie XIII i XIV wieku wyodrębnił się chorał diecezjalny (kalendarz rzymski z uwzględnieniem świąt lokalnych). Najstarsze wśród zachowanych to: Graduał wiślicki z ok. 1300 roku oraz Antyfonarz kielecki z 1372 roku. Ponadto rozwijała się twórczość rodzima - Officia rymowane o św. Wojciechu i św. Stanisławie Wincentego z Kielc (1253 rok), a także Officia o św. Jadwidze oraz św. Jacku. Ważną rolę w rozwoju chorału gregoriańskiego w Polsce odegrała Akademia Krakowska, w której już w XV wieku powstała katedra muzyki (Wacław z Szamotuł, Stanisław Obolec, Stanisław z Olkusza, Jakub Marcin, Jan z Szydłowa). W XVI wieku działali tu teoretycy Sebastian z Felsztyna i M. Kromer. Chorał gregoriański stanowił także przedmiot obrad synodów kościelnych. Na zlecenie Synodów Piotrkowskich wydano Rytuał piotrkowski (zawierał Editio medicea). W XVIII oraz XIX wieku, tak jak w całej Europie, tak również i w Polsce doszło do zaniedbania praktyki wykonawczej chorału gregoriańskiego.


Przykład gregoriańskiego zapisu nut
pieśń Vultum Tuum


     Odrodzenie chorału gregoriańskiego dokonało się za przyczyną szkoły ratyzbońskiej (ruch cecyliański; w Polsce rozpoczęło się od ks. Józefa Surzyńskiego oraz ks. Henryka Nowackiego). Celem Cecyliańskiego Stowarzyszenia była naprawa i reforma katolickiej muzyki kościelnej w duchu zarządzeń Stolicy Apostolskiej, polegająca między innymi na przeciwstawieniu się ingerencji elementów świeckich do muzyki kościelnej, jak również na wyeliminowaniu z kościoła muzyki o charakterze operowym i popisowym. Środkami do skutecznego przeprowadzenia owej reformy miało być pielęgnowanie chorału gregoriańskiego, popieranie muzyki polifonicznej, tak dawnej jak i nowej, pielęgnowanie śpiewu chórów kościelnych, troska o poprawną grę organową oraz troska o stan organistowski. Przedstawiciele tego ruchu byli zwolennikami chorału gregoriańskiego i klasycznej polifonii, tej zwłaszcza w stylu palestrinowskim. Szkoła ratyzbońska dążyła do przywrócenia praktyki wykonania chorału gregoriańskiego w oparciu o wydanie medycejskie. W 1851 roku wydano faksymile kodeksu 359 z Sankt Gallen i postawiono tezę, że w śpiewie chorału powinno się powrócić do oryginału, że powinien on być on zgodny z najstarszymi rękopisami. Stało się to myślą przewodnią dla rozwijającego się cecylianizmu

Powrót



Niniejsza strona jest stroną fanowską, prowadzoną przez fanów zespołów Gregorian oraz Mistic, niepowiązaną z żadną wytwórnią płytową