CHORA£ GREGORIAÑSKI W POLSCE




     W Polsce chora³ gregoriañski pojawi³ siê równocze¶nie z powstaniem miejsc jego wykonywania. Mowa tutaj oczywi¶cie o katedrach w Poznaniu, w Gnie¼nie, Wroc³awiu, Krakowie i Ko³obrzegu, jak te¿ o o¶rodkach monastycznych, jak opactwo benedyktynów w Tyñcu. Zachowane s± z tego czasu do dzisiaj najstarsze zabytki chora³u gregoriañskiego, takie jak Exultet w Sakramentarzu tynieckim z ok. 1060 roku, Pontyfika³ krakowski sprzed 1110 roku, Exultet w Ewangeliarzu p³ockim z ok. 1130 roku. W XII wieku pojawi³ siê w Polsce chora³ cysterski (Jêdrzejów, L±d, £ekno). Z XIII wieku pochodz± zabytki chora³u franciszkañsko-rzymskiego (Gradua³ krakowski klarysek, rêkopisy staros±deckie, Gradua³ p³ocki). Na prze³omie XIII i XIV wieku wyodrêbni³ siê chora³ diecezjalny (kalendarz rzymski z uwzglêdnieniem ¶wi±t lokalnych). Najstarsze w¶ród zachowanych to: Gradua³ wi¶licki z ok. 1300 roku oraz Antyfonarz kielecki z 1372 roku. Ponadto rozwija³a siê twórczo¶æ rodzima - Officia rymowane o ¶w. Wojciechu i ¶w. Stanis³awie Wincentego z Kielc (1253 rok), a tak¿e Officia o ¶w. Jadwidze oraz ¶w. Jacku. Wa¿n± rolê w rozwoju chora³u gregoriañskiego w Polsce odegra³a Akademia Krakowska, w której ju¿ w XV wieku powsta³a katedra muzyki (Wac³aw z Szamotu³, Stanis³aw Obolec, Stanis³aw z Olkusza, Jakub Marcin, Jan z Szyd³owa). W XVI wieku dzia³ali tu teoretycy Sebastian z Felsztyna i M. Kromer. Chora³ gregoriañski stanowi³ tak¿e przedmiot obrad synodów ko¶cielnych. Na zlecenie Synodów Piotrkowskich wydano Rytua³ piotrkowski (zawiera³ Editio medicea). W XVIII oraz XIX wieku, tak jak w ca³ej Europie, tak równie¿ i w Polsce dosz³o do zaniedbania praktyki wykonawczej chora³u gregoriañskiego.


Przyk³ad gregoriañskiego zapisu nut
pie¶ñ Vultum Tuum


     Odrodzenie chora³u gregoriañskiego dokona³o siê za przyczyn± szko³y ratyzboñskiej (ruch cecyliañski; w Polsce rozpoczê³o siê od ks. Józefa Surzyñskiego oraz ks. Henryka Nowackiego). Celem Cecyliañskiego Stowarzyszenia by³a naprawa i reforma katolickiej muzyki ko¶cielnej w duchu zarz±dzeñ Stolicy Apostolskiej, polegaj±ca miêdzy innymi na przeciwstawieniu siê ingerencji elementów ¶wieckich do muzyki ko¶cielnej, jak równie¿ na wyeliminowaniu z ko¶cio³a muzyki o charakterze operowym i popisowym. ¦rodkami do skutecznego przeprowadzenia owej reformy mia³o byæ pielêgnowanie chora³u gregoriañskiego, popieranie muzyki polifonicznej, tak dawnej jak i nowej, pielêgnowanie ¶piewu chórów ko¶cielnych, troska o poprawn± grê organow± oraz troska o stan organistowski. Przedstawiciele tego ruchu byli zwolennikami chora³u gregoriañskiego i klasycznej polifonii, tej zw³aszcza w stylu palestrinowskim. Szko³a ratyzboñska d±¿y³a do przywrócenia praktyki wykonania chora³u gregoriañskiego w oparciu o wydanie medycejskie. W 1851 roku wydano faksymile kodeksu 359 z Sankt Gallen i postawiono tezê, ¿e w ¶piewie chora³u powinno siê powróciæ do orygina³u, ¿e powinien on byæ on zgodny z najstarszymi rêkopisami. Sta³o siê to my¶l± przewodni± dla rozwijaj±cego siê cecylianizmu

Powrót



Niniejsza strona jest stron± fanowsk±, prowadzon± przez fanów zespo³ów Gregorian oraz Mistic, niepowi±zan± z ¿adn± wytwórni± p³ytow±